Witamina A to jeden ze związków bioaktywnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organów wewnętrznych i całych układów w organizmie. Co warto wiedzieć o witaminie A? Przeczytaj!
Termin witamina A obejmuje retinoidy – związki chemiczne składające się z retinolu, retinalu i kwasu retinowego. Jej źródłem w żywieniu człowieka są również karotenoidy, które przekształcają się w witaminę A w jelicie cienkim oraz wątrobie. Najbardziej rozpowszechnionym prekursorem witaminy A wśród karotenoidów jest znany Ci z pewnością beta-karoten.
Retinoidy występują w produktach pochodzenia zwierzęcego – podrobach, czerwonej rybie, mleku, jajach czy maśle, zaś karotenoidy – w czerwonych, zielonych i pomarańczowych owocach i warzywach. W przeciętnej diecie karotenoidy zaspokajają od 20% do 30% zapotrzebowania na witaminę A, a retinoidy – od 70% do 80%.
Witamina A należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wchłania się w jelicie cienkim, skąd trafia do wątroby, a następnie krwi. Nadwyżka witaminy A nie jest usuwana z organizmu, lecz gromadzi się w wątrobie, dlatego za najbogatsze źródło retinoidów uchodzą wątróbki drobiowe i wieprzowe.
Witamina A pełni w naszym organizmie szereg funkcji. Przedstawiamy najważniejsze z nich.
Witamina A bierze udział w syntezie rodopsyny – barwnika wzrokowego odpowiedzialnego za widzenie w ciemności i rozróżnianie kolorów. Owa zależność była już znana w starożytności medykom egipskim, którzy leczyli kurzą ślepotę przez zakraplanie pacjentom do oczu płynu z wątroby jagniąt. Udowodniono także, że odpowiednie dawki witaminy A zmniejszają ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej i utraty wzroku związanej z wiekiem.
Retinoidy wchodzą w skład wielu preparatów kosmetycznych, takich jak kremy przeciwzmarszczkowe i przeciwsłoneczne, a także preparaty przeciw zaskórnikom i wypryskom, ponieważ witamina A:
Witamina A jest istotna dla sprawnego funkcjonowania układu odpornościowego z kilku powodów. Przede wszystkim uczestniczy w syntezie leukocytów odpowiedzialnych za walkę z infekcjami. Odpowiednia jej ilość w diecie zwiększa żywotność białych ciałek krwi oraz ich zdolność do likwidacji komórek nowotworowych i pasożytów. Witamina A stymuluje ponadto produkcję przeciwciał, a także nowych komórek tkanek nabłonkowych i błon śluzowych, które są naszą pierwszą tarczą obronną przed patogenami.
Witamina A jest niezbędna zarówno kobietom, jak i mężczyznom do podtrzymania funkcji reprodukcyjnych. Jej deficyt hamuje u mężczyzn produkcję plemników. U kobiet witamina A jest konieczna przede wszystkim w czasie ciąży. Liczne badania dowodzą, że jej suplementacja zmniejsza ryzyko wystąpienia opóźnień rozwojowych i innych dysfunkcji u dziecka.
Zdj. główne: Simone van der Koelen/unsplash.com
Choć boryka się z nią coraz więcej osób, nadal jest tematem tabu. Czym się objawia? Gdzie szukać pomocy? Odpowiadamy.
